Dnia 30 czerwca 2014 r. - dostępne pod adresem kliknij
tutaj -
ukazało się "SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI REGIONALNYCH IZB OBRACHUNKOWYCH
I WYKONANIA BUDŻETU PRZEZ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO W 2013 ROKU".
W rozdziale 4.2.5. ww. sprawozdania zamieszczone zostało podsumowanie (wnioski?) na temat: Wyniki kontroli koordynowanej „Udzielanie dotacji z budżetów
jednostek samorządu terytorialnego jednostkom oświatowym, dla których organem prowadzącym są podmioty inne niż jednostki samorządu terytorialnego”.
Podsumowanie to wraz z komentarzem do niego przedstawiam poniżej:
4.2.5. Podsumowanie
Zawarte w ustawie o systemie oświaty uregulowania dotyczące ustalania dotacji dla szkół i przedszkoli,
prowadzonych przez organy inne niż jednostki samorządu terytorialnego, są niewystarczające i niejednolite,
a skutkiem tego jest stosowanie różnych metod ustalania kwot dotacji.
Przeprowadzone przez izby kontrole wykazały konieczność wprowadzenia przepisów, pozwalających na stosowanie jednakowych
i niebudzących wątpliwości zasad ich obliczania, w szczególności:
zdefiniowania pojęcia „wydatki bieżące”, bowiem sięganie – dla potrzeb naliczania dotacji –
do bardzo szerokiej definicji, określonej w ustawie o finansach publicznych i jej przepisach wykonawczych, powoduje rozbieżne interpretacje;
sprecyzowania, które wydatki powinny być podstawą ustalenia dotacji na ucznia dotowanej szkoły czy przedszkola,
tj. przewidziane, czyli ujęte w planowanych wydatkach budżetu lub w planach finansowych jednostek czy też ponoszone,
a więc wykonane w danym roku budżetowym; zawarte w ustawie sformułowania „otrzymują na każdego ucznia […]
w wysokości równej wydatkom przewidzianym [...]” lub w wysokości „ustalonych w budżecie danej gminy wydatków bieżących ponoszonych”,
rodzą problemy interpretacyjne; niektóre jst odnoszą to pojęcie do wydatków zaplanowanych w budżetach jst i jest to zasadne
do ustalenia planowanej kwoty dotacji na dany rok budżetowy, jednakże wiele jst stoi na błędnym stanowisku, że wydatki
planowane pierwotnie (bez zmian) są podstawą ustalenia dotacji należnej za rok budżetowy, a dokonane zmiany planu
(zmniejszenia lub zwiększenia) nie pociągają za sobą odpowiedniej korekty wysokości dotacji należnej za dany rok budżetowy;
kolejna wątpliwość dotyczy kwestii „wydatków najbliższej gminy czy powiatu”, gdzie użyte jest sformułowanie „wydatki ponoszone”,
które można interpretować jako wykonane w danym roku budżetowym;
konieczne jest wprowadzenie jednolitych pojęć odnoszących się do wydatków stanowiących podstawę ustalenia dotacji,
przy jednoczesnym określeniu jakie wydatki wchodzą do podstawy ustalenia dotacji (o stałym charakterze, związane z opieką,
wychowaniem i kształceniem, określone w sposób wykluczający różne interpretacje, przy czym niewłaściwe byłoby wskazanie
konkretnych działów i rozdziałów klasyfikacji budżetowej, ze względu na możliwość klasyfikowania wydatków ponoszonych
na funkcjonowanie szkół w różnych podziałkach klasyfikacji budżetowej);
użyta w przepisach odwołujących się do wydatków najbliższej gminy/powiatu, liczba pojedyncza: wydatki na „prowadzenie przedszkola”,
wydatki na „prowadzenie szkoły publicznej” również rodzi rozbieżne interpretacje, co do sposobu ustalenia podstawy dotacji;
zmiana dokonana ustawą z dnia 13 czerwca 2013 r., wprowadziła zasadę pomniejszania wydatków bieżących przewidzianych/ponoszonych
na jednego ucznia w przedszkolach publicznych prowadzonych przez gminę, o opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego
oraz za wyżywienie, stanowiące dochody budżetu gminy, nie wprowadzając takiej zasady w przypadku braku na terenie gminy przedszkola
prowadzonego przez gminę, gdy podstawą do ustalenia wysokości dotacji są wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą gminę
na prowadzenie przedszkoli publicznych; kwestia ta została też pominięta przy obliczaniu wysokości wydatków bieżących stanowiących
podstawę obliczania wysokości dotacji dla szkół publicznych;
wskazania możliwości wyłączania z podstawy ustalenia dotacji dla szkół niektórych wydatków bieżących,
w tym np. na finansowanie programów unijnych;
określenia podstawy do ustalania poziomu dotacji dla przedszkoli oraz oddziałów przedszkolnych,
bowiem niektóre jst nie podzielają stanowiska Ministerstwa Edukacji Narodowej o ustalaniu dotacji dla przedszkola wyłącznie
w oparciu o wydatki przedszkoli, a dotacji dla oddziałów przedszkolnych wyłącznie w oparciu o wydatki oddziałów przedszkolnych;
wprowadzenia jednolitego sposobu ustalania zarówno liczby uczniów szkół prowadzonych przez jst do obliczenia podstawy dotacji,
jak i liczby uczniów dotowanych jednostek, na których jest ona przekazywana w danym roku budżetowym (planowanej na dany rok,
faktycznej, uśrednionej, na konkretny dzień, wynikającej z SIO);
zdefiniowania pojęć „szkoła tego samego typu i rodzaju” oraz wprowadzenie tego podziału również w odniesieniu do przedszkoli;
wskazania szczegółowego sposobu ustalania kwoty przewidzianej na jednego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej,
m.in. na niepełnosprawnego ucznia szkoły, kiedy uwzględniać kwoty przewidziane w subwencji na zadania pozaszkolne
oraz jak postępować w sytuacji, gdy w subwencji nie przewidziano kwot związanych z niepełnosprawnością,
a w danym roku tacy uczniowie uczęszczają do szkół bądź też w subwencji przewidziano te kwoty, ale na mniejszą
niż faktyczna liczba uczniów niepełnosprawnych w danym roku;
wskazania konkretnych przepisów ustawy, w których przez pojęcie „szkoła” – należy rozumieć także przedszkole,
w związku z brzmieniem art. 3 pkt 1 ustawy o systemie oświaty.
Problemy interpretacyjne rodzą również przepisy ustawy o systemie oświaty zobowiązujące do wypłaty części dotacji
za grudzień w terminie do 15 grudnia (w poprzednim brzmieniu przepisu – do końca roku), w sytuacji gdy ostateczna
wysokość wydatków ustalonych/przewidzianych/ponoszonych w budżecie jst, stanowiąca podstawę obliczania tej dotacji,
może być znana dopiero 31 grudnia.
Otrzymana dotacja powinna być wydatkowana do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego.
Odniesienie wysokości dotacji do planu (wg stanu po zmianach) lub wykonania wydatków bieżących w jednostkach prowadzonych
przez jst uniemożliwia często prawidłowe obliczenie wysokości dotacji i jej przekazanie do dnia 31 grudnia.
Obliczając wysokość dotacji w oparciu o wydatki planowane – w przypadku dość powszechnej praktyki dokonywania
zmian w budżecie w końcu roku – ich wysokość znana może być dopiero na koniec roku, natomiast obliczając dotację
w oparciu o wykonanie wydatków (wydatki ponoszone) – ich wysokość może być znana najwcześniej na dzień złożenia
przez samorządowe jednostki budżetowe sprawozdań Rb-28S o wydatkach, tj. do dnia 10 stycznia następnego roku,
co powoduje brak możliwości udzielenia i przekazania prawidłowej kwoty dotacji do końca danego roku budżetowego.
Z tego też powodu w praktyce często zdarzają się przypadki „wyrównywania” kwoty dotacji w następnym roku budżetowym
(lub w kolejnych, m.in. w związku z działalnością kontrolą uprawnionych organów), a nieuregulowaną sprawą jest charakter tych środków –
czy są dotacją, a w związku z tym podlegają regułom wykorzystania i rozliczenia zgodnie z ustawą o systemie oświaty,
czy też należy je traktować jako rodzaj odszkodowania.
Komentarz
Z treści powyższego podsumowania wynika,
że jest ono oceną funkcjonowania w praktyce przepisów art. 80 i 90 ustawy o systemie oświaty.
Od dawna mówię, że jakość ww. przepisów oraz innych z zakresu prawa oświatowego bardzo źle świadczą o potencjale intelektualnym
Zasobów Kapitału Ludzkiego MEN.
Ostatnio Zasoby te były kierowane przez nauczycieli matematyki.
Pod kierownictwem tych nauczycieli - czyli p. K. HALL i p. K. SZUMIALAS powstały największe matematyczne buble prawne w historii III RP.
Niektórzy w MEN zdają sobie sprawę z tych bubli - i co, i nic - oficjalnie udają, że wszystko gra.
Czy w nagrodę za te buble, p. K. SZUMILAS znalazła się - całe szczęście nieskutecznie, na liście kandydatów do Parlamentu Europejskiego?
Nie zamierzam tu komentować wszystkich ocen Krajowej Rady RIO na temat art. 80 i 90 ustawy o systemie oświaty, bo nie ma to sensu.
Proszę tylko spojrzeć na pierwszy punkt ww. podsumowania - w którym czytamy:
"Zawarte w ustawie o systemie oświaty uregulowania dotyczące ustalania dotacji dla szkół i przedszkoli,
prowadzonych przez organy inne niż jednostki samorządu terytorialnego, są niewystarczające i [...]".
Co może oznaczać sformułowanie, że "Zawarte w ustawie o systemie oświaty uregulowania [...] są niewystarczające [...]"?
Ano ni mniej ni więcej - tylko tyle, że wg Krajowej Rady RIO przepisy o dotowaniu oświaty powinny być jeszcze obszerniejsze.
