W każdym rozporządzeniu ministra ds. oświaty w sprawie sposobu podziału subwencji oświatowej w latach 2005 do 2012,
w tym również w projekcie tego rozporządzenia na rok 2013 czytamy:
„§ 2. Podział części oświatowej jest dokonywany w szczególności z uwzględnieniem:
1) finansowania wydatków bieżących (w tym wynagrodzeń pracowników wraz z pochodnymi) szkół i placówek, o których mowa w § 1 ust. 2 pkt 1 i 2, prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego;”
W ogólności wydatki dzielimy na wydatki majątkowe/inwestycyjne oraz wydatki bieżące. W przypadku oświaty wydatki bieżące dzielimy
na wydatki rzeczowe, administrację, obsługę oraz wydatki na nauczycieli. Ze względu na specyfikę ponoszonych wydatków na nauczycieli
należy wyróżnić wydatki na dodatki socjalne: wiejski i mieszkaniowy (obejmujące również pochodne tj. ZUS pracodawcy)
oraz pozostałe wydatki na nauczycieli wraz z pochodnymi.
TROCHĘ TEORII i TROCHĘ PRAWA
Jeżeli oznaczmy przez
Pks, Pkk, Pkm i Pkd odpowiednie średnie wynagrodzenia nauczycieli,
o których mowa w art. 30 ust. 3 ustawy KN,
przez Wsi, Wki, Wmi i Wdi współczynniki struktury kadry nauczycielskiej
i-tej JST wg stopni awansu zawodowego,
przez Wsk, Wkk, Wmk i Wdk współczynniki struktury kadry nauczycielskiej
w kraju wg stopni awansu zawodowego, to wtedy średnie wynagrodzenie nauczyciela w i-tej JST wyniesie
Pi = Pks Wsi + Pkk Wki + Pkm Wmi + Pkd Wdi , (1)
a średnie wynagrodzenie nauczyciela w kraju wyniesie
Pk = Pks Wsk + Pkk Wkk + Pkm Wmk + Pkd Wdk, (2)
Wprowadzamy pojęcie wagowej liczby uczniów dla i-tej JST i ozanaczmy ją jako Ui.
Wagowa liczba uczniów stanowi sumę: statystycznej liczby uczniów, uzupełniającej liczby uczniów oraz przeliczeniowej liczby wychowanków,
o których mowa w rozporządzeniu o podziale subwencji oświatowej.
Wagowa liczba uczniów Ui mierzy liczbę zadań oświatowej i-tej JST.
W oparciu o wyżej wprowadzone pojęcia, subwencja oświatowa dla i-tej JST -
zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia o podziale subwencji oświatowej
- przyjmuje postać
SOi = A ( wr + ( 1 - wr ) Pi / Pk ( 1 + R Lwi / Li ) ) Ui , (3)
gdzie: A - to standard finansowy,
wr - średni dla kraju wskaźnik wydatków rzeczowych oraz wydatków płacowych
dla pracowników administracji i obsługi, wynoszący jednolicie dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego 0,2,
R - waga z tytułu zatrudnienia nauczycieli w szkołach lub placówkach zlokalizowanych na terenach wiejskich
lub w miastach do 5 000 mieszkańców, uwzględniająca zwiększone wydatki, z tytułu wypłacanych dodatków,
o których mowa w art. 54 ust. 3 i 5 ustawy wymienionej w § 1 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia - wynosząca jednolicie dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego 0,12,
Lwi - liczba uczniów szkół i-tej JST szkół zlokalizowanych w obszarze wiejskim lub miejskim do 5000 mieszkańców, Li - łączna liczba uczniów szkół i-tej JST.
A TERAZ DO RZECZY ...
PRZYKŁAD 1
Przypadek 1
Załóżmy, że mamy dwie sąsiadujące z sobą JST - miasta powyżej 5000 tysięcy mieszkańców i przyjmijmy,
że w każdej JST wskaźniki struktury kadry nauczycielskiej są identyczne tj. Ws1 = Ws2,
..., Wd1 = Wd2,
oraz że liczby wagowe uczniów (liczby zadań oświatowych) oraz liczby uczniów szkół dla poszczególnych JST wynoszą odpowiednio
U1, Lw1 i L1
oraz U2, Lw2 i L2.
Przyjmijmy, że obie JST nie mają uczniów szkół zlokalizowanych w obszarach wiejskich lub mieście poniżej 5000 mieszkańców tzn. że
Lw1 = Lw2 = 0. Pytanie: ile wynoszą subwencje oświatowe dla poszczególnych JST?Odpowiedź:
Ponieważ Ws1 = Ws2, ..., Wd1 = Wd2 to zgodnie ze wzorem (1)
P1 = P2 i ponieważ Lw1 = Lw2 = 0
to zgodnie ze wzorem (3) subwencje oświatowe dla poszczególnych JST wynoszą odpowiednio:
Przypadek 2
W tym przypadku mamy do czynienia z nową JST, która powstała w wyniku scalenia/połączenia JST przedstawionych w przypadku 1. Pytanie: ile wyniesie subwencja oświatowa dla nowej JST?Odpowiedź:
Jeżeli oznaczymy przez P1+2 średnie wynagrodzenie nauczyciela scalonej JST
a przez U1+2 liczbę wagową uczniów szkół jednostki scalonej, to zgodnie ze wzorem (3) subwencja oświatowa dla niej wyniesie
Przypadek 1
Załóżmy, że mamy dwie sąsiadujące z sobą JST gminy wiejskie i przyjmijmy,
że w każdej JST wskaźniki struktury kadry nauczycielskiej są identyczne tj. Ws1 = Ws2,
..., Wd1 = Wd2,
oraz że liczby wagowe uczniów (liczby zadań oświatowych) oraz liczby uczniów szkół dla poszczególnych JST wynoszą odpowiednio
U1, L1 i Lw1
oraz U2, L2 i Lw2.
Przyjmijmy, że obie JST mają tylko szkoły zlokalizowane w obszarach wiejskich. Pytanie: ile wynoszą subwencje oświatowe dla poszczególnych JST?Odpowiedź:
Ponieważ obie JST mają tylko szkoły zlokalizowane w obszarach wiejskich, to z tego wynika, że
Lw1= L1 i Lw2= L2,
i ponieważ obie JST mają identyczne struktury kadry nauczycielskiej, to P1= P2.
Zatem subwencje oświatowe dla poszczególnych JST wynoszą odpowiednio
SO1 = A ( wr + ( 1 - wr ) P1 / Pk ( 1 + R ) ) U1 , (9) SO2 = A ( wr + ( 1 - wr ) P1 / Pk ( 1 + R ) ) U2 . (10)
Przypadek 2
W tym przypadku mamy do czynienia z nową JST, która powstała w wyniku scalenia/połączenia JST przedstawionych w przypadku 1. Pytanie: ile wyniesie subwencja oświatowa dla nowej JST?Odpowiedź:
Jeżeli oznaczymy przez P1+2 średnie wynagrodzenie nauczyciela scalonej JST
a przez U1+2 liczbę wagową uczniów jednostki scalonej oraz zauważymy,
że Lw1 + Lw2 = L1 + L2,
to zgodnie ze wzorem (3) subwencja oświatowa dla niej wyniesie
Teraz jest pytanie, ile wynosi P1+2 i U1+2?
Podobnie jak w przykładzie 1, P1+2 = P1 a U1+2 = U1 + U2, więc
SO1+2 = A ( wr + ( 1 - wr ) P1 / Pk ( 1 + R ) ) ( U1 + U2 ) . (11b)
PRZYKŁAD 3
Przypadek 1
Ten przypadek jest kombinacją przypadków 1 z przykładu 1 i 2.
Załóżmy, że mamy dwie sąsiadujące z sobą JST - jedna (pierwsza) to miasto powyżej 5000 tysięcy mieszkańców a druga to gmina wiejska oraz przyjmijmy,
że w każdej JST wskaźniki struktury kadry nauczycielskiej są identyczne tj. Ws1 = Ws2,
..., Wd1 = Wd2.
Liczby wagowe uczniów (liczby zadań oświatowych) oraz liczby uczniów szkół dla poszczególnych JST wynoszą odpowiednio
U1, L1 i Lw1
oraz U2, L2 i Lw2.
Przyjmijmy, że wszystkie szkoły obu JST zlokalizowane są tylko i wyłącznie na ich własnych terytoriach,
zatem Lw1 = 0Lw2 = L2. Pytanie: ile wynoszą subwencje oświatowe dla poszczególnych JST?Odpowiedź:
Ponieważ obie JST mają identyczne struktury kadry nauczycielskiej, to P1= P2.
Zatem subwencje oświatowe dla poszczególnych JST wynoszą odpowiednio
Przypadek 2
W tym przypadku mamy do czynienia z nową JST, która powstała w wyniku scalenia/połączenia JST przedstawionych w przypadku 1. Pytanie: ile wyniesie subwencja oświatowa dla nowej JST?Odpowiedź:
Jeżeli oznaczymy przez P1+2 średnie wynagrodzenie nauczyciela scalonej JST,
przez U1+2 liczbę wagową uczniów jednostki scalonej,
przez Lw,1+2 liczbę uczniów szkół zlokalizowanych w obszarze wiejskim jednostki scalonej a
przez L1+2 łączną liczbę uczniów szkół jednostki scalonej,
to zgodnie, ze wzorem (3) subwencja oświatowa dla niej wyniesie
Teraz jest pytanie, ile wynosi Lw,1+2 i L1+2?
Ponieważ Lw1 = 0 , to Lw,1+2 = Lw2
a z oczywistych powodów L1+2 = L1 + L2.
Podobnie jak w przykładzie 1, P1+2 = P1 a U1+2 = U1 + U2, więc
Mamy JST, która ma wszystkie szkoły zlokalizowane w mieście powyżej 5000 mieszkańców. Oprócz tych szkół ma jeszcze jedną placówkę oświatową
- np. ośrodek opiekuńczo-wychowawczy lub PPP lub dom wczasów dziecięcych ... - zlokalizowany w obszarze wiejskim. Pytanie: ile wynosi subwencja oświatowa dla tej JST?Odpowiedź:
Jeżeli oznaczymy przez: Pi - średnie wynagrodzenie nauczyciela JST, Umi - liczbę wagową uczniów JST realizowanych w obszarze miasta, Uwi - liczbę wagową uczniów JST realizowanych w obszarze wiejskim, Ui - łączną liczbę wagową uczniów JST równą Umi + Uwi, Lmi - liczbę uczniów szkół JST w obszarze miasta, Lwi - liczbę uczniów szkół JST w obszarze wiejskim, Li - łączną liczbę uczniów szkół JST równą Lmi + Lwi,
to subwencja ta wyniesie
SOi = A ( wr + ( 1 - wr ) Pi / Pk ( 1 + R Lwi / Li ) ) Ui . (19)
Ponieważ liczba uczniów szkół w obszarze wiejskim jest równa zero tzn. Lwi = 0 więc powyższy wzór redukuje się do postaci
SOi = A ( wr + ( 1 - wr ) Pi / Pk ) Ui . (20)
Pytanie kolejne: Czy rozważana JST ponosi wydatki na dodatek wiejski i mieszkaniowy? Odpowiedź:
Tak, ponosi - bo ma zatrudnionych nauczycieli w obszarze wiejskim.
Pytanie kolejne: Czy rozważana JST dostała choćby jeden grosz w subwencji oświatowej na dodatki wiejski i mieszkaniowy? Odpowiedź:
Nie, nie dostała ani jednego grosza na ten cel.
Pytanie kolejne: Skąd niby wiadomo, że JST nie otrzymała ani grosza na ten cel? Odpowiedź:
To proste, bo we wzorze (20) zniknęła waga R, która jest odpowiedzialna za przydział odpowiednich środków na ten cel.
