Petycja do Ministra Edukacji Narodowej - wysłana via email: Friday, February 01, 2019 10:24 AM

Dnia 01 lutego 2019 r.

Szanowna Pani Minister,

Ustawą z dnia 21 listopada 2008 roku o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2009 r. Nr. 1 poz. 1) prowadzony został przepis art. 30a – wymóg (i całkiem słusznie, bo spójny z art. 30) wykonania dodatków uzupełniających w przypadku nieosiągnięcia średnich, o których mowa w art. 30 ust. 3. Przepis ten zaczął działać od 1 stycznia 2009 roku, ale zapoznałem się z nim dopiero wiosną 2009 roku. Jakość tych przepisów powaliła mnie jednak z nóg. W związku z tym, dnia 3 czerwca 2009 roku przesłałem do Ministra Edukacji Narodowej „Propozycję zmiany art. 30a ustawy Karta Nauczyciela w formie listu otwartego” (http://iar.pl/propozycja). W propozycji tej przedstawiłem między innymi dowód na to, że z treści art. 30a ust. 2 wynika, że w każdym samorządzie, kwota różnicy, o której w nim mowa, zawsze będzie dodatnia, a w konsekwencji nigdzie nie dojdzie do wypłaty jednorazowych dodatków uzupełniających.

W związku z przedstawionym dowodem, w swojej wyżej wymienionej propozycji napisałem również: „Można jednak domniemywać, że projektodawca zapisów w Karcie Nauczyciela odnośnie dopłat uzupełniających chciał osiągnąć zupełnie coś innego, ale mu to wyraźnie nie wyszło. Zatem aby osiągnąć to, co zamierzano należy bezwzględnie zmienić … . Zmiany te doprowadzą do likwidacji wyjątkowo dużego zamieszania, jakie wywołały obecne zapisy. Ludzie będą wreszcie rozumieli i wiedzieli, o co chodzi”.

Art. 30a był tak złej (fatalnej) jakości, że musiał być zmieniony w całości - zmianą z dnia 18 listopada 2009 roku (Dz. U. z 2009 r. Nr 213, poz. 2650). W nowych przepisach (art. 30a) uwzględniono chyba tylko jedną moja propozycję i to w małym jej zakresie: w art. 30a ust. 2 zamieniono „liczby nauczycieli” na „liczby etatów nauczycieli”. Nie uwzględniono jednak innych propozycji, które eliminowały największy mankament tych przepisów - kardynalny błąd w definicji różnicy, o której mowa w art. 30a ust. 2.

Czyżby Ministerstwo Edukacji Narodowej, nie uwzględniając innych moich propozycji, nie zauważyło faktu, że w art. 30a ust. 2, w definicji różnicy, brakuje liczby 12? – zgubiło ją? A może jednak to zauważyło, ale doszło do wniosku, że nie wypada się przyznawać do takiego - i to tak oczywistego, błędu? Lepiej iść w zaparte? - nie bacząc na tego konsekwencje?

Na opisanie problemu średnich wynagrodzeń nauczycieli poświęciłem mnóstwo społecznie swojego czasu, przygotowując ponad 40 prac dostępnych na stronie Instytutu Analiz Regionalnych (https://www.iar.pl/aktualnosci/SWN.html). Ministerstwo skorzystało tylko z nielicznych uwag w nich przedstawionych – i wcale nie najważniejszych.

W jednej ze swoich prac - tj. z dnia 28 czerwca 2009 roku, zrobiłem logicznego szach mata dla MEN-owskiej interpretacji omawianych tu przepisów - przedstawionej w słynnym jego stanowisku „OPIS SPOSOBU WYKONANIA PRZEPISÓW ART. 30a i 30b USTAWY - KARTA NAUCZYCIELA” (9-stronicowy tekst błędnej prawie w każdym miejscu tej interpretacji), a dostępnego kiedyś na stronie internetowej MEN. Ministerstwo zamiast sprostować swą oczywistą błędną interpretację, postanowiło ją po pewnym czasie cichaczem wykasować - pod koniec roku 2009, ze swojej strony. Czy było to właściwe działanie ze strony MEN?

Gdyby Ministerstwo - w owym czasie, uwzględniło w szerszym zakresie moje propozycje, w tym ujęte również w innych kierowanych do niego pismach, to nigdy by nie mogło dojść do dzielenia przez ZERO w omawianej tu sprawie, jak chociażby ma to miejsce w ostatnio wydanym rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sprawozdania ze średnich wynagrodzeń nauczycieli (Dz. U. z 2018 r. poz. 2361) - wprowadzonym w nim na siłę(!) i złośliwie(?) działaniu dzielenia przez ZERO w piątym(!) ostatecznym z rzędu projekcie tego rozporządzenia.

W art. 30a ust. 2 ustawy – Karta Nauczyciela. tak wersji pierwotnej, jak i późniejszej. zdefiniowane jest pojęcie różnicy w następujący sposób: „ustala się kwotę różnicy między wydatkami poniesionymi na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1, a iloczynem średniorocznej liczby [...] nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz średnich wynagrodzeń nauczycieli, o których mowa w art. 30 ust. 3, ustalonych w danym roku”.

Jeżeli oznaczymy przez W - wydatki poniesione na wynagrodzenia nauczycieli w danym roku w składnikach, o których mowa w art. 30 ust. 1, na danym stopniu awansu zawodowego nauczycieli, przez E - średnioroczną liczbę etatów nauczycieli na tym samym stopniu awansu, a przez P - średnie wynagrodzenie nauczycieli, o którym mowa w art. 30 ust. 3 na tym stopniu awansu, to różnica, o której mowa w art. 30a ust. 2 ustawy – KN przyjmie postać

R = W – N*P.      (1)

Natomiast wzór na tę różnicę podany w kolumnie 8 wzoru sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli (Dz. U. z 2018 r. poz. 2361) za rok 2019 ma postać – różnica będzie obliczana wg wzoru

R = W – 12*N*P + 0 = W – 12*N*P.      (2)

Jest sprawą oczywistą, że dwa powyższe wzory nie są sobie równoważne. Zatem rozporządzenie w sprawie sposobu opracowywania sprawozdania z wysokości średnich wynagrodzeń nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego w szkołach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego (Dz.U. z 2009 r. Nr. 1 poz. 1) jest niezgodne z art. 30a ust. 2 ustawy - Karta Nauczyciela.

Uwaga: Użycie w wyżej wymienionym przepisie pojęcia średniorocznej liczby etatów jest bardzo niefortunne, zamiast tego, powinno się używać np. pojęcia średniej miesięcznej liczby etatów w roku (okresie).

Dodatkowo: w załączeniu przesyłam dwa dokumenty świadczące o fatalnej jakości omawianych tu przepisów – jeden dotyczy RIO w Opolu a drugi samorządu - Gminy Szczutowo:

Załącznik 1, to fragment wystąpienia pokontrolnego RIO w Opolu dla jednego z samorządów a obejmujący problem średnich wynagrodzeń nauczycieli. W tym wystąpieniu RIO w Opolu zarzuciło samorządowi nieprawidłowości w ustalaniu jednorazowego dodatku uzupełniającego. Oczywiście, że samorząd prawidłowo ustalił te dodatki a w błędzie było RIO w Opolu. RIO w Opolu chciało narzucić temu samorządowi ustalanie tych dodatków proporcjonalnie do okresu zatrudnienia nauczyciela w kwadracie. Prawdopodobnie złe rozumienie prawa przez RIO w Opolu spowodowane było (jest?) zapisem art. 30a ust. 3 ustawy – KN, który ma brzmienie:

„Kwota różnicy, […], jest dzielona między nauczycieli […], w formie jednorazowego dodatku uzupełniającego ustalanego proporcjonalnie do okresu zatrudnienia oraz osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela, […].”

Powinno tam być napisane np. „Kwota różnicy, […], jest dzielona między nauczycieli […], w formie jednorazowego dodatku uzupełniającego ustalanego proporcjonalnie do osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczyciela, a osobistą stawkę wynagrodzenia zasadniczego ustalana się proporcjonalnie do okresu zatrudnienia […].”

Warto tu też podkreślić, że pojęcie osobistej stawki wynagrodzenia zasadniczego użyte w wyżej wymienionym przepisie nie ma cechy stawki (nie jest żadną stawką!) i wprowadza niepotrzebnie ludzi w błąd, zaburzając mocno ich wiedzę zdobytą w procesie edukacji.

Załącznik 2, to dwa wykresy danych z zakresu średnich wynagrodzeń nauczycielskich z podziałem na dwa okresy, a dotyczące odpowiednio kolumny 6 i 7 sprawozdań ze średnich wynagrodzeń nauczycieli Gminy Szczutowo. Od roku 2012, czyli od kiedy średnimi wynagrodzeniami nauczycieli zajmuje się nowy pracownik tego samorządu, pojawiły się bardzo poważne błędy w ustalaniu tych wielkości i trwało to, aż do roku 2017 włącznie. Jest wysoce prawdopodobne, że błędy te pojawiły się przez niefortunne użycie pojęcia średniorocznej liczby etatów w art. 30a ust. 2, zamiast np. pojęcia średniej miesięcznej liczby etatów w roku (okresie).

Wobec powyższego, petycją powinna być pilnie rozważona i przepis art. 30a ust. 2 zmieniony.

Oświadczenie: wyrażam zgodę na upublicznienie mojego imienia, nazwiska oraz „stanowiska”.

Z poważaniem,
/-/
s-m Bogdan Stępień
Niezależny referent ds. MEN

Załączniki:
1. Załącznik 1: fragment wystąpienia pokontrolnego RIO w Opolu obejmującego tematykę średnich wynagrodzeń nauczycieli,
2. Załącznik 2: dwa wykresy dotyczących danych ze sprawozdań ze średnich wynagrodzeń nauczycieli Gminy Szczutowo za lata 2009 ÷ 2017:
    Załącznik 2a): Wykres 1,
    Załącznik 2b): Wykres 2.

Do wiadomości oddzielnymi pismami z odpowiednim wstępem - wprowadzeniem:
1. Prezes Naczelnej Izby Kontroli,
2. Prezes Rządowego Centrum Legislacji.