Ustawa o systemie oświaty niezgodna z Konstytucją RP!

W ub. roku przeprowadziłem ponad półroczną batalię w sprawie uzmysłowienia Zasobom Kapitału Ludzkiego MEN, że przepisy o dotowaniu oświaty - art. 80 i 90 ustawy o systemie oświaty muszą być zbudowane od podstaw i to natychmiast - bo w przepisach tych roi się aż od błędów, a niektóre z nich są nawet niekonstytucyjne.

W czasie tej batalii udało mi się doprowadzić do tego, że Zasoby Kapitału Ludzkiego MEN zrozumiały, że każde dwie dowolne szkoły są różnego „typu i rodzaju” szkołami w sensie zapisów art. 80 i 90 ww. ustawy, jeżeli jedna z nich zlokalizowana jest w obszarze wiejskim lub mieście do 5 tys. mieszkańców a druga w mieście powyżej 5 tys. mieszkańców.

Udało mi się również doprowadzić do tego, że ww. Zasoby zrozumiały też, że w art. 80 ust. 2c, 3 (dwukrotnie), 3a i 8 oraz art. 90 ust. 1a, 3a i 8 ww. ustawy są błędne zapisy. Błędy te zostały usunięte nowelizacją ustawy, którą Prezydent RP podpisał dnia 31 grudnia 2013 r. - tekst ustawy przed zmianą tutaj a ostatnie w niej zmiany tutaj.

Na tym jednak edukacja Zasobów Kapitału Ludzkiego MEN się zakończyła - niech chciały się dalej edukować. Czyżby to była za duża porcja wiedzy dla nich? Po kilkumiesięcznej przerwie wracam do problemu.

W tym opracowaniu przedstawiam problem dotowania szkół dla dzieci i młodzieży, w których realizowany jest obowiązek szkolny. Problem ten omówiony jest przez rozważenie trzech przykładów - od najprostszego do najtrudniejszego. Żeby zrozumieć najważniejszy, ale i najtrudniejszy przykład, trzeba wcześniej zapoznać się po kolei z przykładem I i II.

Przykład I

Wyobraźmy sobie, że mamy samorząd, w którym są trzy identyczne pod każdym względem szkoły - dla dzieci i młodzieży, realizujące obowiązek szkolny - prowadzone przez ten samorząd, więcej szkół w tym samorządzie nie ma. Użyte wyżej określenie identyczne oznacza, że szkoły te są tego samego typu i rodzaju, w każdej szkole jest po tyle samo uczniów, nauczycieli wg stopni awansu, [...], wszyscy uczniowie ww. szkół są też identyczni, i że ich liczba wg września roku bazowego była w danym roku w każdej szkole niezmienna.

ad. I

1. Jeżeli samorząd otrzymał subwencję oświatową w wysokości S, to na każdą z tych szkół przypadła kwota subwencji po S/3.
2. Jeżeli samorząd na pierwszą szkołę poniósł wydatki (bieżące) w kwocie W₁, to ponieważ szkoły te są identyczne, to całkowite wydatki na wszystkie trzy szkoły wyniosą W = 3 * W₁ .
3. Jeżeli w każdej z ww. szkół było po L identycznych uczniów, to subwencja na rok na każdego „ucznia”, każdej szkoły wyniosła s = S / (3*L) = 1/3 * S / L , a wydatki bieżące na rok na każdego „ucznia”, każdej szkoły wyniosła w = W / (3*L) = W₁/L.

Przykład II

Rozważmy przykład, który jest prawie identyczny jak przykład I. W tym przykładzie jedyną zmianą jest to, że jedna ze szkół wymienionych w przykładzie I jest szkołą prowadzoną nie przez samorząd a przez osobę fizyczną (o NIP-ie x), i jest ona nadal szkołą publiczną.

Dotowaniem szkół publicznych w których realizowany jest obowiązek szkolny reguluje zapis art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty i ma brzmienie: „Szkoły, o których mowa w ust. 1, otrzymują na każdego ucznia dotację z budżetu jednostki samorządu terytorialnego obowiązanej do prowadzenia odpowiedniego typu i rodzaju szkół w wysokości równej wydatkom bieżącym przewidzianym na jednego ucznia w szkołach tego samego typu i rodzaju prowadzonych przez tę jednostkę samorządu terytorialnego, nie niższej jednak niż kwota przewidziana na jednego ucznia szkoły publicznej danego typu i rodzaju w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego. W przypadku nieprowadzenia przez jednostkę samorządu terytorialnego szkoły tego samego typu i rodzaju podstawą ustalenia wysokości dotacji jest kwota przewidziana na jednego ucznia szkoły publicznej danego typu i rodzaju w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego.” - nazywany dalej art. 80 ust. 3.

ad. II

1. Ile wyniesie w tym przypadku subwencja oświatowa dla samorządu?
   Odpowiedź jest prosta, wyniesie ona tyle samo, co w przykładzie I.
2. Jeżeli samorząd otrzymał subwencję oświatową w wysokości S, to subwencja na „ucznia” szkoły danego typu i rodzaju, o której mowa w art. 80 ust. 3, wyniesie s = S / (3*L) = 1/3 * S/L, i wynosi oczywiście/naturalnie tyle samo, co w przykładzie I.
3. Jeżeli samorząd na pierwszą swoją szkołę poniósł wydatki (bieżące) w kwocie W₁, to ponieważ jego druga szkoła jest identyczna, to całkowite wydatki na obie szkoły wyniosą W = 2 * W₁, zatem wydatki (bieżące) na „ucznia” szkoły prowadzonej przez samorząd, o których mowa w art. 80 ust. 3, wyniosą w = W/(2L) = W₁/L, i wynoszą oczywiście/naturalnie tyle samo co w przykładzie I.
4. Jeżeli wydatki bieżące na „ucznia” szkoły danego typu i rodzaju prowadzonych przez samorząd w są większe od subwencji na „ucznia” szkoły publicznej danego typu i rodzaju s, to kwota dotacji (d) na „ucznia” szkoły publicznej w tym przypadku - zgodnie z art. 80 ust. 3 - wyniesie d = w.
5. Czy samorząd możne dać dotację na „ucznia” większą lub mniejszą - w przypadku, o którym mowa wyżej (ad.II.4), od podanej w nim kwoty? Nie, nie możne.
6. Jeżeli wydatki bieżące na „ucznia” szkoły danego typu i rodzaju prowadzonych przez samorząd w są mniejsze lub równe subwencji na „ucznia” szkoły publicznej danego typu i rodzaju s, to kwota dotacji (d) na „ucznia” szkoły publicznej w tym przypadku - zgodnie z art. 80 ust. 3 - wyniesie d = s.
7. Czy samorząd możne dać dotację na „ucznia” większą lub mniejszą - w przypadku, o którym mowa wyżej (ad.II.6), od podanej w nim kwoty? Nie, nie możne.

Przykład III

Rozważmy przykład, który jest prawie identyczny jak przykład II. W tym przykładzie kolejna szkoła prowadzona przez samorząd staje się szkołą prowadzoną przez osobę fizyczną (o NIP-ie y), i jest ona teraz szkołą niepubliczną.

Dotowaniem szkół niepublicznych w których realizowany jest obowiązek szkolny reguluje zapis art. 90 ust. 2a ustawy o systemie oświaty i ma brzmienie: „Dotacje dla szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, przysługują na każdego ucznia w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju szkoły w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, o której mowa w ust. 1 i 2, pod warunkiem że osoba prowadząca szkołę poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji.” - nazywany dalej art. 90 ust. 2a.

ad. III

1. Ile wyniesie w tym przypadku subwencja oświatowa dla samorządu?
   Odpowiedź jest prosta, wyniesie ona tyle samo, co w przykładzie I i przykładzie II.
2. Jeżeli samorząd otrzymał subwencję oświatową w wysokości S, to subwencja na „ucznia” szkoły danego typu i rodzaju, o której mowa w art. 80 ust. 3, wyniesie s = 2/3 * S / (2*L) = 1/3 * S/L, i wynosi oczywiście/naturalnie tyle samo, co w przykładzie I i II.
3. Jeżeli samorząd otrzymał subwencję oświatową w wysokości S, to subwencja na „ucznia” szkoły danego typu i rodzaju, o której mowa w art. 90 ust. 2a, wyniesie s = S / (3*L) = 1/3 * S/L, i wynosi oczywiście/naturalnie tyle samo, co w punkcie wyżej (ad.III.2).
4. Po ile przypada subwencji na poszczególne szkoły w samorządzie?
   Na każdą ze szkół, czyli szkołę prowadzoną przez samorząd, szkołę publiczną prowadzoną przez osobę fizyczną o NIP-ie x i szkołę niepubliczną prowadzoną przez osobę fizyczną o NIP-ie y przypada subwencja w wysokości po 1/3 * S.
5. Czy prawidłowo zadziałał w tym przypadku algorytm podziału subwencji oświatowej?
   Algorytm zadziałał w tym przypadku, jak najbardziej prawidłowo, nie wyróżnia szkół - dla dzieci i młodzieży, w których realizowany jest obowiązek szkolny - ze względu na formę własności i charakter publiczności.
6. Gdyby podstawą dotowanie szkół, o których mowa wyżej odbywało się kwotą subwencji przewidzianej na „ucznia” danego typu i rodzaju szkoły, to takie dotowanie byłoby logiczne i co ważniejsze - zgodne z Konstytucją RP.
7. ... ale przepisy o dotowaniu ww. szkół są jednak inne.
8. Rozważmy trzy przypadki w ramach tego przykładu. Zanim jednak to zrobimy - zapytajmy, ile wynoszą wydatki (bieżące) na „ucznia” w szkole prowadzonej przez samorząd - o których mowa w art. 80 ust. 3? Wydatki te wynoszą w = W₁/L, czyli tyle samo co w przykładzie I i II.


1. Wydatki na „ucznia”, o których mowa w art. 80 ust. 3 są większe od subwencji na „ucznia”, o której mowa w art. 80 ust. 3 i art. 90 ust. 2a, czyli w > s:


1. Ile wynosi dotacja (d₁) na „ucznia” szkoły publicznej prowadzonej przez osobę fizyczną o NIP-ie x?
   Dotacja ta będzie równa wydatkom na „ucznia” w szkole prowadzonej przez samorząd, czyli d₁ = w.
2. Ile wynosi dotacja (d₂) na „ucznia” szkoły niepublicznej prowadzonej przez osobę fizyczną o NIP-ie y?
   Dotacja ta - w tym przypadku - nie może być mniejsza od subwencji na „ucznia”, czyli d₂ ≥ s.
3. Czy dotacja (d₂) na „ucznia” szkoły niepublicznej prowadzonej przez osobę fizyczną o NIP-ie y, o której mowa w punkcie wyżej (ad.III.8.a.2) może wynieść dwa razy więcej niż w punkcie ad.III.8.a.1, czyli szkoły też prowadzonej przez osobę fizyczną ale szkoły publicznej?
   Oczywiście że może, bo w omawianym przypadku w > s, zatem d₂ = 2*w > w = d₁ > s - więc z oczywistych powodów spełniony jest zapis art. 90 ust. 2a.
4. W związku z powyższym - zgodnie z art. 90 ust. 2a i art. 80 ust. 3, czy kwota dotacji na „ucznia” szkoły niepublicznej może być wyższa od kwoty dotacji na „ucznia” szkoły publicznej tego samego typu i rodzaju?
   Zgodnie z powyższymi wywodami wynika, że może.
   A skoro może, to jak to się ma do Art. 2 „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.” oraz Art. 32 ust. 1 „Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.” i ust. 2. „Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.” Konstytucji RP?
   
   Ktoś ze zjeżonymi włosami na głowie może zapytać, jak to jest możliwe, aby szkoła niepubliczna - pobierająca (mogą pobierać) czesne za naukę a druga szkoła publiczna - niemogąca pobierać czesnego, ta pierwsza mogła dostawać większą dotację na „ucznia” od szkoły drugiej? No cóż, jakie mamy Zasoby Kapitału Ludzkiego MEN, takie mamy prawo oświatowe.


2. Wydatki na „ucznia”, o których mowa w art. 80 ust. 3 są równe subwencji na „ucznia”, o której mowa w art. 90 ust. 2a, czyli w = s:


1. Ile wynosi dotacja (d₁) na „ucznia” szkoły publicznej prowadzonej przez osobę fizyczną o NIP-ie x?
   Dotacja ta będzie równa wydatkom na „ucznia” w szkole prowadzonej przez samorząd oraz subwencji na „ucznia”, czyli d₁ = w = s.
2. Ile wynosi dotacja (d₂) na „ucznia” szkoły niepublicznej prowadzonej przez osobę fizyczną o NIP-ie y?
   Dotacja ta - w tym przypadku - podobnie, jak w punkcie ad.III.8.a.2 nie może być mniejsza od subwencji na „ucznia”, czyli d₂ ≥ s.
3. Czy dotacja (d₂) na „ucznia” szkoły niepublicznej prowadzonej przez osobę fizyczną o NIP-ie y, o której mowa w punkcie wyżej (ad.III.8.a.2) może wynieść dwa razy więcej niż w punkcie ad.III.8.b.1, czyli szkoły też prowadzonej przez osobę fizyczną ale szkoły publicznej?
   Oczywiście że może, bo w omawianym przypadku w = s, zatem d₂ = 2*s > s = d₁ - więc z oczywistych powodów spełniony jest zapis art. 90 ust. 2a.
4. patrz ad.III.8.a.4.


3. Wydatki na „ucznia”, o których mowa w art. 80 ust. 3 są mniejsze od subwencji na „ucznia”, o której mowa w art. 80 ust. 3 i art. 90 ust. 2a, czyli w < s:


1. Ile wynosi dotacja (d₁) na „ucznia” szkoły publicznej prowadzonej przez osobę fizyczną o NIP-ie x?
   Dotacja ta będzie równa subwencji na „ucznia”, czyli d₁ = s.
2. Ile wynosi dotacja (d₂) na „ucznia” szkoły niepublicznej prowadzonej przez osobę fizyczną o NIP-ie y?
   Dotacja ta - w tym przypadku - podobnie, jak w punkcie ad.III.8.a.2 oraz ad.III.8.b.2 nie może być mniejsza od subwencji na „ucznia”, czyli d₂ ≥ s.
3. Czy dotacja (d₂) na „ucznia” szkoły niepublicznej prowadzonej przez osobę fizyczną o NIP-ie y, o której mowa w punkcie wyżej (ad.III.8.c.2) może wynieść dwa razy więcej niż w punkcie ad.III.8.c.1, czyli szkoły też prowadzonej przez osobę fizyczną ale szkoły publicznej?
   Oczywiście że może, bo w omawianym przypadku w < s, zatem d₂ = 2*s > s = d₁ - więc z oczywistych powodów spełniony jest zapis art. 90 ust. 2a.
4. patrz ad.III.8.a.4.

Wcześniejsze - niektóre - opracowania dotyczących dotowania oświaty:

1. Konia z rzędem temu, kto wie o co w art. 80 ust. 3 ustawy o SO chodzi?
2. Co wybierze MEN: przyzna się do błędów w art. 80 ust. 3 ustawy o systemie oświaty i obieca ich bardzo szybkie usunięcie, czy problem trafi do Sądu Administracyjnego?
3. Ministerstwo Edukacji Narodowej się ocknęło, ale [...].
4. List otwarty do ministra ds. oświaty oraz przewodniczącego Krajowej Rady RIO ws. przepisów o dotowaniu oświaty.
5. „Typy i rodzaje" szkół, o których mowa w art. 80 i 90 ustawy o systemie oświaty.
6. Stanowisko MEN jest sprzeczne z praktyką RIO.
7. Ile jest szkół w szkole?
8. Dotacje szkół do natychmiastowej zmiany! Część I.
9. Dotacje szkół do natychmiastowej zmiany! Część II - Bajzel logiczny w art. 80 i 90.
10. Wreszcie MEN coś zauważyło, ale [...].
11. Jest już projekt MEN ws. zmian w przepisach o dotowaniu oświaty.
12. MEN poprawiło wartości subwencji na ucznia, ale [...].
13. MEN się zmęczyło(?) i dalej już nie chce się edukować.

> powrót